در زمینه سختیها
از خطبه هاى آن حضرت علیه السّلام است که در این باب وارد شده (مانند خطبه قبل از پیش آمدهاى سخت خبر مى دهد، و ابتداء به سختی هاى روز رستاخیز اشاره مى فرماید): قسمت أول خطبه قیامت روزى است که خداوند در آن روز براى رسیدن حساب و جزاى اعمال همه خلائق از گذشتگان و آیندگان را گرد مىآورد، در حالتى که ایستاده خاضع و فروتن، هستند، و (از بسیارى جمعیّت و شدّت گرمى) عرق مانند لجام اطراف دهانشان را فرا گرفته و زلزله زمین ایشان را مى لرزاند، پس نیکوترین آنها و خوشحال ترین کسى است که (بسبب کردار پسندیده در دنیا) براى ثابت نگهداشتن قدمش مکانى تهیه نموده و براى آسایش خود محلّ فراخى بدست آورده باشد (تا از سختی هاى آنجا و از اضطراب و نگرانى آنروز برهد). قسمتى دوم از این خطبه است (راجع بفتنه و فساد و خونریزیها و سختیها که بعد از آن بزرگوار واقع شد): (بعد از من) فتنه ها ظاهر شود مانند ساعات شب تاریک (که راه رستگارى و رهائى از آن پیدا نیست، و) براى جلوگیرى از آنها کسى قیام نخواهد نمود (کسی را توانائى خاموش کردن آتش آن فتنه ها و جنگ با فتنه جویان نمى باشد) و هیچ بیرقى (سپاهى) آنها را ردّ نمى کند (از بین نبرده نمى تواند فتنه جویان را مغلوب سازد) آن فتنه ها مانند شترى که مهار شده و جهاز و پالان گذاشته و جلو دارش آنرا کشیده سوار بر آن مى دواندش، بشما رو آورد (خلاصه براى بد بخت و بیچاره کردن شما آماده می شود) فتنه جویان گروهى باشند که اذیّت و آزارشان بیشتر است تا غارت نمودنشان (بیشتر منظورشان از ایجاد فتنه نابود کردن اشخاص است، نه بدست آوردن غنیمت، و بالأخره) گروهى که گردنکشان آنان را ذلیل و خوار مى پندارند و در روى زمین قدر و منزلتشان معلوم نیست و در آسمان مشهورند (مردمان خدا پرست از جان گذشته مقرّب درگاه الهىّ که خود پرستان بچشم حقارت و کوچکى بآنان مى نگرند) براى رضاء و خوشنودى خدا با آن فتنه جویان جهاد مى نمایند، پس هنگام پیدایش آن فتنهها واى بر تو اى بصره از سپاهى که بر اثر غضب و خشم خداوند پدید آید، و ایشان را گرد و غبار و صدایى نباشد (ناگهان پیدا شوند) و (بر اثر ورود آنان) زود باشد که ساکنین تو مبتلى شوند به مرگ سرخ (کشته شدن) و گرسنگى غبار آلوده (قحطى که رخسار گرسنه تیره و تاریک گردد).
