فصل:شرافت شکسته نفسى و حقیر شمردن خود
بدان که: ضد این صفت عجب و خودنمائى،شکسته نفسى و خود را حقیر شمردن و ذلیل و پست دانستن است.و این بهترین صفت از صفات کمالات است.و فایده آن در دنیا و آخرت بى‌حد و حصر،و هر که به مرتبه بلندى یا رتبه ارجمندى رسید به وسیله این صفت رسید.و هیچ کسى خود را ذلیل نشمرد مگر اینکه خدا عزیزش شمرد.و احدى خود را نیفکند،مگر اینکه خدا او را برداشت و بلند کرد.
یکى قطره باران ز ابرى چکید خجل شد چو پهناى دریا بدید
که جائى که دریاست من کیستم گر او هست حقّا که من نیستم
چو خود را به چشم حقارت بدید صدف در کنارش به جان پرورید
سپهرش به جائى رسانید کار که شد نامور«لؤلؤ شاهوار»
بلندى از آن یافت کو پست شد در نیستى کوفت تا هست شد
آرى خدا در دلهاى شکسته است و شکستگان را دوست دارد.
حضرت پیغمبر-صلّى اللّه علیه و آله-فرمودند که:«با هر کسى دو ملک است،که اگر آن شخص خود را بزرگ شمرد و برداشت،مى‌گویند:خداوندا!او را ذلیل کن.و اگر خود را وضیع و خوار شمرد،مى‌گویند:خداوندا!او را بردار».
مروى است که:«خدا به موسى بن عمران وحى فرستاد که:اى موسى!هیچ مى‌دانى که چرا تورا برگزیدم و اختیار کردم به سخن گفتن با خودم؟عرض کرد:به چه سبب بود؟ فرمود که:من ظاهر و باطن همۀ بندگان خود را دیدم،هیچ یک را ندیدم که ذلت ایشان از براى من چون تو باشد،اى موسى!به درستى که تو هر وقت نماز مى‌کردى رخسار خود را بر خاک مى‌گذاردى».
در بعضى از روایات وارد شده که:«چون خداوند عالم به کوهها وحى فرستاد که: من کشتى نوح را بر کوهى خواهم گذاشت، همه کوهها گردن کشیدند و خود را بلند کردند مگر«کوه جودى»،که خود را حقیر شمرد و با خود گفت که: با وجود این کوهها، بر من کجا قرار خواهد گرفت پس کشتى بر آن قرار گرفت».]
و از جملۀ فواید شکسته نفسى آنست که در نزد همه مردم بزرگ و محترم است.
و همۀ دلها او را دوست مى‌دارند، به خلاف کسى که خود را بزرگ مى‌شمارد، که البته از دلها دور و مردم از او در نفورند.
