به نام خداوند بخشنده مهربان
این آیات کتاب حکیم است که مایه هدایت و رحمت براى نیکوکاران است.همانهایى که نماز را بر پا مىدارند، زکات را ادا مىکنند و به آخرت یقین دارند.آنها بر طریق هدایت پروردگارشان هستند و آنها در حقیقت همان رستگارانند.
بعضى از مردم به سخنان باطل و بیهوده گوش فرا مىدهند و براى یادگیرى آنها اموال خود را خرج مىکنند تا مردم را از روى جهل و نادانى به آنها علاقهمند ساخته و گمراهشان نمایند و در مقابل، آیات الهى را به استهزا و سخریه گیرند. براى آنان عذاب خوار کننده است.
هنگامى که آیات ما بر او خوانده مىشود مستکبرانه روى برمىگرداند گوئى آن را نشنیده و اصلا گوشهایش سنگین است. او را به عذاب دردناک بشارت ده.ولى کسانى که ایمان آوردهاند و عمل صالح انجام دادهاند باغهاى پر نعمت بهشت از آن آنهاست. جاودانه در آن خواهند ماند، این وعده مسلم الهى است و اوست عزیز و حکیم. (1تا9)
«آیا معبودان شما چیزى آفریدهاند؟»
پروردگار و معبود شما همان کسى است که آسمانها را بدون ستونى که قابل رؤیت باشد آفرید، و در زمین کوههائى افکند تا شما را نلرزاند و از هرگونه جنبنده روى آن منتشر ساخت.
ما از آسمان آبى نازل کردیم و به وسیله آن در روى زمین انواع گوناگونى از جفتهاى گیاهان پر ارزش رویاندیم.این آفرینش خداست، شما هم به من نشان دهید معبودانى که غیر او هستند چه چیز را آفریدهاند؟ اما این ظالمان در گمراهى آشکارند و هرگز تفکر نمىکنند. (10تا11)
«احترام به پدر و مادر»
ما به لقمان حکمت دادیم و به او گفتیم شکر خدا را به جاى آور، هر کس شکرگزارى کند به سود خویش کرده و آن کس که کفران کند زیانى به خدا نمىرساند چرا که خداوند بىنیاز و ستوده است.
اى پیامبر، به خاطر بیاور هنگامى را که لقمان به فرزندش در حالى که او را موعظه مىنمود گفت پسرم چیزى را شریک خدا قرار مده که شرک، ظلم عظیمى است.
ما به انسان در باره پدر و مادرش سفارش کردیم، خصوصا مادرش که با ناتوانى روز افزون حامله وى بوده و دو سال شیرخوارگى او را تحمل مىکرده که شکر براى من و براى پدر و مادرت به جا آور که بازگشت همه شما به سوى من است.
اما هرگاه آنان تلاش کنند که موجودى را شریک من قرار دهى که نسبت به آن علم و آگاهى ندارى چون چنین چیزى وجود ندارد از آنها اطاعت مکن ولى در دنیا با آنها به طور شایستهاى رفتار کن و پیروى از راه کسانى بنما که به سوى من آمدهاند، سپس بازگشت همه شما به سوى من است و من شما را از آنچه عمل مىکردید آگاه مىکنم.
پسرم، اگر به اندازه سنگینى دانه خردلى عمل نیک یا بد باشد و یا در دل سنگى یا در گوشهاى از آسمانها و زمین قرار گیرد خداوند آن را در قیامت براى حساب مىآورد چرا که خداوند دقیق و آگاه است.
پسرم، نماز را برپا دار، و امر به معروف و نهى از منکر کن و در برابر مصائبى که به تو مىرسد با استقامت و شکیبا باش که این امر از کارهاى مهم و اساسى است. پسرم، با بىاعتنائى از مردم روى مگردان و مغرورانه بر زمین راه مرو که خداوند هیچ متکبر مغرورى را دوست ندارد.پسرم، در رفتارت اعتدال را رعایت کن و از صداى خود بکاه و هرگز فریاد مزن که زشتترین صداها، صداى خران است. (12تا19)
«تکیهگاهى مطمئن»
اى پیامبر آیا ندیدى خداوند آنچه را در آسمانها و زمین است مسخر شما کرده و نعمتهاى خود را چه نعمتهاى ظاهر و چه نعمتهاى باطن بر شما گسترده و افزون ساخته است؟ ولى بعضى از مردم بدون هیچ دانش و هدایت و کتاب روشنى درباره خدا مجادله مىکنند.
هنگامى که به آنها گفته شود از آنچه خدا نازل کرده پیروى کنید مىگویند: نه، ما از چیزى پیروى مىکنیم که پدران خود را بر آن یافتیم. آیا حتى اگر شیطان آنها را دعوت به آتش فروزان کند باز هم از او پیروى مىکنند؟ کسى که توجه بىشائبه و خالص خود را متوجه خدا کند در حالى که نیکوکار باشد به دستگیره محکمى چنگ زده و به تکیهگاه اطمینان بخشى تکیه کرده است و عاقبت همه کارها به سوى اوست.
اى رسول ما، هر کس کافر شود کفرش تو را غمگین نسازد بازگشت همه آنها به سوى ماست و ما آنها را از اعمالى که انجام دادهاند و نتایج شوم آن آگاه خواهیم ساخت، خداوند از آنچه در درون سینههاست آگاه است.ما مقدار کمى از متاع ناچیز دنیا را در اختیار آنان مىگذاریم سپس آنها را مجبور به تحمل عذاب شدید مىکنیم. (20تا24)
اى پیامبر، هرگاه از مشرکان سؤال کنى چه کسى آسمانها و زمین را آفریده است مسلّما مىگویند اللّه. بگو: پس ستایش هم خاص خداست. ولى اکثر آنها نمیدانند.از آن خداست آنچه در آسمانها و زمین است چرا که خداوند بىنیاز و شایسته ستایش است.
اگر آنچه از درختان که روى زمین است قلم شوند و دریا براى آن مرکب گردد و هفت دریا به آن افزوده گردد اینها همه تمام مىشوند اما کلمات خدا پایان نمىگیرد، خداوند عزیز و حکیم است. آفرینش و زندگى مجدد همه شما همانند یک فرد بیش نیست. خداوند شنوا و بینا است.
اى رسول ما آیا نمىبینى که خداوند شب را در روز و روز را در شب داخل مىکند؟ و خورشید و ماه را مسخر شما ساخته؟ و هر کدام تا سرآمد معینى به حرکت خود ادامه مىدهند؟ خداوند به آنچه انجام مىدهید آگاه است.
اینها همه دلیل بر آن است که خداوند حق است و آنچه را غیر از او مىخوانند باطل است و خداوند بلند مقام و بزرگ مرتبه است.
اى رسول ما آیا نمىبینى که چگونه کشتیها به پهنه دریاها به فرمان خدا و به برکت نعمت او حرکت مىکنند؟ او مىخواهد گوشهاى از آیاتش را به شما نشان دهد که در اینها آیات و نشانههائى است براى کسانى که شکیبا و شکرگزارند.
و هنگامى که موجى همچون موجى در سفرهاى دریائى آنها را بپوشاند و بالاى سر آنها قرار گیرد خدا را با اخلاص مىخوانند، اما هنگامى که آنها را به خشکى رسانید و نجاتشان داد بعضى راه اعتدال را در پیش مىگیرند و به ایمان و عهد خود وفادار مىمانند در حالى که عدهاى دیگر فراموش کرده و راه کفر را در پیش مىگیرند و آیات ما را هیچکس جز پیمانشکنان کفران کننده انکار نمىکنند. (25تا32)
اى مردم از خدا بترسید و از روزى بیم داشته باشید که نه پدر جزاى اعمال فرزند خود را تحمل مىکند و نه فرزند چیزى از جزاى پدر را، مسلّما وعده الهى حق است. مبادا زندگى دنیا شما را بفریبد و مبادا شیطان شما را مغرور سازد.
آگاهى از زمان قیامت مخصوص خداست و اوست که باران را نازل مىکند و آنچه در رحم مادران است مىداند و هیچکس نمىداند فردا چه مىکند و هیچکس نمىداند در چه سرزمینى مىمیرد فقط خداوند عالم و آگاه است. (33تا34)
