بنام خداوند بخشنده مهربان
این کتابى است که از سوى خداوند عزیز و حکیم نازل شده است.ما این کتاب را به حق بر تو نازل کردیم. خدا را پرستش کن و دین خود را براى او خالص گردان.آگاه باشید دین خالص از آن خداست و آنها که غیر از خدا اولیاى خود قرار دادهاند و دلیلشان این بود که اینها را نمىپرستیم مگر به خاطر اینکه ما را به خداوند نزدیک کنند، خداوند روز قیامت میان آنها در آنچه اختلاف داشتند داورى مىکند. خداوند آن کس را که دروغگو و کفران کننده است هرگز هدایت نمىکند. (1تا3)
اگر به فرض محال خدا مىخواست فرزندى انتخاب کند از میان مخلوقاتش آنچه را مىخواست بر مىگزید، منزه است از اینکه فرزندى داشته باشد او خداوند واحد قهار است.
آسمانها و زمین را به حق آفرید، شب را بر روز مىافکند و روز را به شب و روز و شب را مسخر فرمان خویش قرار داد هر کدام تا سرآمد معینى به حرکت خود ادامه مىدهند آگاه باشید او قادر و بخشنده است.
او شما را از نفس واحدى آفرید و همسرش را از باقیمانده گل او خلق کرد و براى شما هشت زوج از چهارپایان بیافرید و شما و چهارپایانتان را در شکم مادرانتان آفرینشى بعد از آفرینش دیگر در میان تاریکیهاى سهگانه مىبخشد. این است خداوند، پروردگار شما، که حکومت در عالم هستى از آن اوست هیچ معبودى جز او وجود ندارد با این حال چگونه از راه حق منحرف مىشوید؟ اگر کفران کنید خداوند از شما بىنیاز است و هرگز کفران را براى بندگانش نمىپذیرد و اگر شکر او را به جاى آورید آن را براى شما مىپسندد و هیچ گنهکارى گناه دیگرى را به دوش نمىکشد سپس بازگشت همه شما به سوى پروردگارتان است و شما را از آنچه انجام مىدادید آگاه مىسازد چرا که به آنچه در سینههاست آگاه است. (4تا7)
«جاهلان و عالمان مساوى نیستند»
هنگامى که به انسان زیانى برسد پروردگار خود را مىخواند و به سوى او باز مىگردد اما هنگامى که نعمتى از خود به او عطا کند آنچه را به خاطر آن قبلا خدا را مىخواند به فراموشى مىسپرد و براى خداوند شبیههایى قرار مىدهد تا مردم را از راه او منحرف سازد، بگو: اى انسان چند روزى از کفرت بهره گیر که از اصحاب دوزخى آیا کسى که در ساعات شب به عبادت مشغول است و در حال سجده و قیام مىباشد و از عذاب آخرت مىترسد و به رحمت پروردگارش امیدوار است با کسى که کفر مىورزد مساوى است؟ بگو: آیا کسانى که مىدانند با کسانى که نمىدانند یکسانند؟ تنها صاحبان مغز و اندیشه متذکر مىشوند و پند مىگیرند. (8تا9)
اى پیامبر بگو: اى بندگان من که ایمان آوردهاید از مخالفت پروردگارتان بترسید. براى کسانى که در این دنیا نیکى کردهاند پاداش نیک است و زمین خداوند وسیع است هرگاه تحت فشار ظالمین قرار گرفتید مىتوانید هجرت کنید که صابران اجر و پاداش خود را بىحساب دریافت مىدارند.
بگو: من مأمورم که تنها خدا را پرستش کنم در حالى که دینم را براى او خالص نمایم و مأمورم که نخستین مسلمان باشم.بگو: اگر من نافرمانى پروردگارم کنم از عذاب روز بزرگ قیامت مىترسم.بگو من در حالى که دین خود را براى خدا خالص نمودهام تنها او را پرستش مىکنم.
شما هر کس جز او را مىخواهید بپرستید.
بگو: زیانکاران واقعى کسانى هستند که سرمایه وجود خویش و بستگانشان را در روز قیامت از دست دادهاند، آگاه باشید زیان آشکار همین است.
براى آنها از بالاى سرشان طبقاتى از آتش، و در زیر پایشان نیز طبقاتى از آتش است این چیزى است که خداوند با آن، بندگانش را مىترساند. اى بندگان من از نافرمانى من بپرهیزید و بترسید. (10تا16)
کسانى که از عبادت طاغوت اجتناب کردند و به سوى خداوند بازگشتند بشارت از آن آنهاست پس این چنین بندگان را بشارت ده.کسانى که سخنان را مىشنوند و از نیکوترین آنها پیروى مىکنند، آنها کسانى هستند که خدا هدایتشان کرده و آنها خردمندانند.
اى پیامبر، آیا تو مىتوانى کسى را که فرمان عذاب درباره او قطعى شده رهائى بخشى؟ آیا تو مىتوانى کسى را که در درون آتش است برگیرى و بیرون بیاورى؟ ولى آنها که تقواى الهى پیشه کردند غرفههائى در بهشت دارند، بر فراز آنها غرفههاى دیگرى بنا شده و از زیر آن نهرها جارى است، این وعده الهى است و خداوند در وعده خود تخلف نمىکند. (17تا21)
«کسانى که بر فراز مرکبهایى از نورند»
اى پیامبر، آیا ندیدى که خداوند از آسمان آبى فرستاد و آن را به صورت چشمههایى در زمین وارد نمود سپس با آن زراعتى را خارج مىسازد که الوان مختلف دارد، بعد این گیاه خشک مىشود، به گونهاى که آن را زرد و بىروح مىبینى، سپس آن را در هم مىشکند و خرد مىکند، در این ماجرا تذکرى براى صاحبان مغز و اندیشه است.
آیا کسى که خدا سینهاش را براى قبول اسلام گشاده کرده و بر فراز مرکبى از نور الهى قرار گرفته همانگونه که به وسیله قطرات حیات بخش باران به گیاهان نعمت زندگى بخشیده مانند کوردلانى است که نور هدایت به قلبشان راه نیافته است، واى بر آنها که قلبهائى سخت در برابر ذکر خدا دارند. آنها در گمراهى آشکارند. (21تا22)
خداوند، بهترین سخن را نازل کرده. کتابى که آیاتش را از نظر لطف و زیبائى و عمق محتوا همانند یکدیگر است. آیاتى مکرر دارد که شوقانگیز است و از شنیدن آیاتش لرزه بر اندام کسانى که در برابر پروردگارشان خاشعند مىافتد. سپس برون و درونشان نرم و متوجه ذکر خدا مىشود، این هدایت الهى است که هر کس را بخواهد با آن راهنمایى مىکند و هر کس را خداوند به خاطر لجاجتش گمراه سازد راهنمایى براى او نخواهد بود.
آیا کسى که با صورت خود عذاب دردناک الهى را لمس کرده و سعى در دور کردن آتش عذاب از خود را دارد مانند کسى است که هرگز آتش دوزخ به او نخواهد رسید و به ظالمان گفته مىشود بچشید آنچه را که بدست مىآورید.ک
سانى که قبل از آنها بودند نیز آیات ما را تکذیب نمودند و عذاب الهى از جائى که فکر نمىکردند به سراغ آنها آمد.خداوند خوارى را در زندگى این دنیا به آنها چشانید و عذاب آخرت شدیدتر است اگر مىدانید. (23تا26)
ما براى مردم در این قرآن از هر نوع مثلى زدیم شاید متذکر شوند.قرآنى است فصیح و خالى از هرگونه کجى و نادرستى شاید پرهیزگارى پیشه کنند.
خداوند
مثالى زده است: مردى را که مملوک شرکائى است که درباره او پیوسته به مشاجره
مشغولند و مردى را که تنها تسلیم یکنفر است، آیا این دو یکسانند؟
حمد مخصوص خدا است ولى اکثر آنها نمىدانند.اى
پیامبر، تو مىمیرى آنها نیز خواهند مرد.سپس
شما روز قیامت نزد پروردگارتان مخاصمه مىکنند. (27تا31)
«ستمکارتر از همه چه کسى است»
ستمکارتر از کسى که بر خدا دروغ بندد و سخن صدق را که سراغ او آمده تکذیب کرده کیست؟ آیا در جهنم جاى این ستمکار کافر نیست؟ اما کسى که سخن صدق بیاورد و کسى که آن را تصدیق کند آنها پرهیزگارانند آنچه بخواهند نزد پروردگارشان موجود است و این است جزاى نیکوکاران.تا خدا بدترین اعمال را که انجام دادهاند بیامرزد و آنها را به بهترین اعمالى که انجام مىدادند پاداش دهد. (32تا35)
«خدا براى محافظت از تو کافى است»
اى رسول ما، آیا خداوند براى نجات و حفظ بندهاش کافى نیست؟ اما آنها تو را از غیر او مىترسانند و هر که را خدا؟ گمراه گرداند برایش راهبرى نیست و هر کس را خدا هدایت کند هیچ گمراه کنندهاى نخواهد داشت آیا خداوند قادر و صاحب انتقام نیست؟ اى پیامبر اگر از آنها بپرسى چه کسى آسمانها و زمین را آفریده است حتما مىگویند:
خدا. بگو: آیا هیچ درباره معبودانى که غیر از خدا مىخوانید اندیشه مىکنید که اگر خدا زیانى براى من بخواهد آیا مىتوانند آن را بر طرف سازند؟ و یا اگر رحمتى براى من اراده کند آیا آنها توانائى دارند جلو او را بگیرند؟ بگو: خدا مرا کافى است و همه متوکلان باید بر او توکل کنند.
بگو: اى قوم من، شما هر چه در توان دارید انجام دهید، من نیز به وظیفه خود عمل مىکنم، اما به زودى خواهید دانست، چه کسى عذاب خوار کننده دنیا به سراغش مىآید و سپس عذاب جاویدان بر او وارد مىگردد. (36تا40)
«خداوند ارواح را هنگام مرگ و خواب مىگیرد»
ما این کتاب آسمانى را براى مردم به حق بر تو نازل کردیم، هر کس هدایت را پذیرد به نفع خود او است. و هر کس گمراهى را برگزیند تنها به زیان خود او خواهد بود و تو مأمور اجبار آنها به هدایت نیستى.
خداوند ارواح را به هنگام مرگ قبض مىکند و ارواحى را که نمردهاند نیز به هنگام خواب مىگیرد، سپس ارواح کسانى را که فرمان مرگ آنها را صادر کرده نگهمیدارد و ارواح دیگرى را که باید زنده بمانند باز مىگرداند تا سر آمد معینى، در این امر نشانههاى روشنى است براى کسانى که تفکر مىکنند.
آیا غیر از خدا شفاعتگرانى براى خود گرفتهاند؟ بگو آیا هر چند اختیار چیزى را نداشته باشند و نیندیشند؟ بگو: تمام شفاعت از آنان خدا است زیرا حاکمیت آسمانها و زمین از آن او است و سپس همه به سوى او باز مىگردید. (41تا44)
«آنها که از نام خدا وحشت دارند»
هنگامى که خداوند به یگانگى یاد مىشود دلهاى کسانى که به آخرت ایمان ندارند مشمئز و متنفر مىگردد اما هنگامى که از معبودهاى دیگر یاد مىشود آنها خوشحال مىشوند.بگو: خداوندا اى آنکه آفریننده آسمانها و زمین توئى و آگاه از اسرار نهان و آشکار هستى تو در میان بندگانت در آنچه اختلاف داشتند داورى مىکنى.
اگر ستمکاران، تمام آنچه را روى زمین است مالک باشند، و همانند آن بر آن افزوده شود حاضرند همه را فدا کنند تا از عذاب شدید روز قیامت رهایى یابند و از سوى خدا براى آنها امورى ظاهر مىشود که هرگز گمان نمىکردند.در آن روز اعمال بدى را که انجام دادهاند براى آنها ظاهر مىشود و آنچه را استهزاء مىکردند بر آن واقع مىگردد.(45تا48)
«آنها که تنها در سختیها به یاد خدا هستند»
هنگامى که انسان را زیانى رسد ما را براى حل مشکلش مىخواند پس هنگامى که به او نعمتى دهیم مىگوید: این نعمت را به خاطر کاردانى خودم به دست آوردم. بلکه این وسیله آزمایش آنهاست ولى اکثرشان نمىدانند.
همین سخن را کسانى که قبل از آنها بودند گفتند: ولى آنچه را بدست آوردند براى آنها سودى نداشت.سپس نتیجه بد اعمالشان به آنها رسید و ظالمان این گروه از اهل مکه نیز به زودى گرفتار سیّئات اعمالى را که انجام دادهاند خواهند شد و هرگز نمىتوانند از چنگال عذاب الهى بگریزند.
آیا آنها ندانستند که خداوند روزى را براى هر کس بخواهد گسترده یا تنگ مىسازد؟ در این امر، آیات و نشانههائى است براى گروهى که ایمان مىآورند. (49تا52)
«خداوند همه گناهان را مىآمرزد»
اى رسول ما بگو: اى بندگان من که بر خود اسراف و ستم کردهاید از رحمت خداوند نومید نشوید که خدا همه گناهان را مىآمرزد.
و به درگاه پروردگارتان باز گردید و در برابر او تسلیم شوید پیش از آنکه عذاب به سراغ شما آید سپس از سوى هیچکس یارى نشوید.
و از بهترین دستوراتى که از سوى پروردگارتان بر شما نازل شده پیروى کنید پیش از آنکه عذاب الهى به طور ناگهانى به سراغ شما آید در حالى که از آن خبر ندارید.
این دستورات به خاطر آن است که مبادا کسى روز قیامت بگوید: افسوس بر من از کوتاهیهائى که در طاعت فرمان خدا کردم و آیات او را به سخریه گرفتم.و مبادا بگوید:اگر خداوند مرا هدایت مىکرد از پرهیزگاران بودم.یا هنگامى که عذاب را مىبیند بگوید:آیا مىشود بار دیگر به دنیا بازگردم تا از نیکوکاران باشم؟ آرى آیات من به سراغ تو آمد اما آن را تکذیب کردى و تکبر ورزیدى و از کافران بودى. (53تا59)
«کلیدهاى آسمان و زمین نزد خداست»
در روز قیامت، کسانى را که بر خدا دروغ بستند مىبینى که صورتهایشان سیاه است، آیا در جهنم جایگاهى براى متکبران نیست؟ خداوند کسانى را که تقوى پیشه کردند با رستگارى رهایى مىبخشد، هیچ بدى به آنها نمىرسد و هرگز غمگین نخواهند شد.
خداوند خالق همه چیز است و حافظ و ناظر بر همه اشیاء، کلیدهاى آسمان و زمین از آن اوست و کسانى که به آیات خداوند کافر شدند زیانکارند.
اى پیامبر به آنان بگو: اى جاهلان آیا به من دستور مىدهید غیر خدا را عبادت کنم؟
اى رسول ما، به تو و همه انبیاى پیشین وحى شده که اگر مشرک شوى تمام اعمالت نابود مىشود و از زیانکاران خواهى بود بلکه تنها خدا را عبادت کن و از شکرگزاران باش.آنها خدا را آنگونه که شایسته است نشناختند در حالى که تمام زمین در روز قیامت در قبضه قدرت اوست و آسمانها پیچیده در دست اوست، خداوند منزه و بلند مقام است از شریکهایى که براى او درست مىکنند(60تا67)
«آنگاه که در صور دمیده شود»
در آن روز در صور دمیده مىشود و تمام کسانى که در آسمانها و زمین هستند مىمیرند مگر کسانى که خدا بخواهد، و سپس بار دیگر در صور دمیده مىشود. ناگهان همگى به پا مىخیزند و در انتظار حساب و جزا هستند.
زمین در آن روز به نور پروردگارش روشن مىشود و نامههاى اعمال را پیش مىنهند و پیامبران و گواهان را حاضر مىسازند و در میان آنها به حق داورى مىشود و به کسى ستم نخواهد شد و به هر کس آنچه انجام داده است بىکم و کاست داده مىشود و او نسبت به آنچه انجام مىدادند از همه آگاهتر است.
کسانى که کافر شدند گروه گروه به سوى جهنم رانده مىشوند وقتى به دوزخ مىرسند درهاى آن گشوده مىشود و نگهبانان دوزخ به آنها مىگویند: آیا رسولانى از میان شما نیامدند که آیات پروردگارتان را براى شما بخوانند و از ملاقات این روز شما را بر حذر دارند؟ مىگویند: آرى، پیامبران آمدند و آیات الهى را بر ما خواندند ولى فرمان عذاب الهى بر کافران مسلم شده است.
به آنها گفته مىشود: از درهاى جهنم وارد شوید و جاودانه در آن بمانید چه بد جایگاهى است جایگاه متکبران.
و کسانى که تقواى الهى پیشه کردند گروه گروه به سوى بهشت برده مىشوند هنگامى که به آن مىرسند درهاى بهشت گشوده مىشود و نگهبانان به آنها مىگویند: سلام بر شما گوارا باد برایتان این نعمتها داخل بهشت شوید و جاودانه در آن بمانید.
آنها مىگویند: حمد و ستایش مخصوص خداوندى است که به وعده خویش درباره ما وفا کرد و زمین بهشت را میراث ما قرار داد که هر جا را بخواهیم منزلگاه خود قرار دهیم چه خوب است پاداش عمل کنندگان.در آن روز فرشتگان را مىبینى که بر گرد عرش خدا حلقه زدهاند و حمد او مىگویند و در میان بندگان به حق داورى مىشود و سرانجام گفته مىشود حمد مخصوص پروردگار جهانیان است. (68تا75)
