بنام خداوند بخشنده مهربان
اى کسانیکه ایمان آوردهاید چیزى را بر خدا و رسولش مقدم نشمرید و پیشى مگیرید و تقواى الهى پیشه کنید که خداوند شنوا و دانا است.اى کسانى که ایمان آوردهاید صداى خود را فراتر از صداى پیامبر نکنید و در برابر او بلند سخن نگوئید و داد و فریاد نزنید آنگونه که بعضى از شما در برابر بعضى مىکنند: مبادا اعمال شما نابود گردد در حالى که نمىدانید.
آنها که صداى خود را نزد رسول خدا کوتاه مىکنند کسانى هستند که خدا قلوبشان را براى تقوى خالص نموده و براى آنها آمرزش و پاداش عظیمى است، ولى کسانیکه از پشت حجرهها بلند صدا مىزنند اکثرشان نمىفهمند.هرگاه آنها صبر مىکردند تا خود به سراغشان بیائى براى آنها بهتر بود و خداوند آمرزنده است. (1تا5)
اى کسانى که ایمان آوردهاید اگر شخص فاسقى خبرى براى شما بیاورد درباره آن تحقیق کنید، مبادا به گروهى از روى نادانى آسیب برسانید و از کرده خود پشیمان شوید.
بدانید رسول خدا در میان شماست، هرگاه در بسیارى از امور از شما اطاعت کند به مشقت خواهید افتاد ولى خداوند ایمان را محبوب شما قرار داده و آن را در دلهایتان زینت بخشیده و به عکس، کفر و فسق و گناه را منفور شما قرار داده است، کسانى که داراى این صفا تند هدایت یافتگانند.
خداوند بر شما فضل و نعمتى از سوى خود بخشیده و خداوند دانا و حکیم است. (6تا8)
هرگاه دو گروه از مؤمنان با هم به نزاع و جنگ پرداختند در میان آنها صلح برقرار سازید و اگر یکى از آنها بر دیگرى تجاوز کند با طایفه ظالم پیکار کنید تا به فرمان خدا بازگردد، هرگاه بازگشت و زمینه صلح برقرار شد در میان آن دو بر طبق عدالت صلح برقرار سازید و عدالت پیشه کنید که خداوند عدالت پیشگان را دوست دارد.مؤمنان برادر یکدیگرند، بنابر این میان دو برادر خود صلح برقرار سازید و تقواى الهى پیشه کنید تا مشمول رحمت او شوید. (9تا10)
«مواعظ»
اى کسانى که ایمان آوردهاید نباید گروهى از مردان شما گروه دیگر را استهزاء کنند، شاید آنها از اینها بهتر باشند و نه زنانى از زنان دیگر شاید آنان بهتر از اینان باشند و یکدیگر را مورد طعن و عیبجوئى قرار ندهید و با القاب زشت و ناپسند یاد نکنید، بسیار بد است که بر کسى بعد از ایمان نام کفر بگذارید و آنها که توبه نکنند ظالم و ستمگرند.
اى کسانیکه ایمان آوردهاید از بسیارى از بسیارى از گمانها بترسید چرا که بعضى از گمانها گناه است و هرگز در کار دیگران تجسس نکنید و هیچیک از شما دیگرى را غیبت نکند آیا کسى از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده خود را بخورد؟ به یقین همه شما از این امر کراهت دارید، تقوى پیشه کنید که خداوند توبهپذیر و مهربان است. (11تا12)
«تنها تقوى است که کرامت مىبخشد»
اى مردم، ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را تیرهها و قبیلهها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید ولى گرامىترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست خداوند دانا و خبیر است. (13)
عربهاى بادیه نشین گفتند: ایمان آوردیم، بگو: شما ایمان نیاوردهاید لیکن بگوئید اسلام آوردهایم چون هنوز ایمان در قلب شما وارد نشده است و اگر از خدا و رسولش اطاعت کنید پاداش اعمال شما را به طور کامل مىدهد، خداوند غفور و رحیم است.
مؤمنان واقعى کسانى هستند که به خدا و رسولش ایمان آوردهاند سپس هرگز شک و تردیدى به خود راه نداده و با اموال و جانهاى خود در راه خدا جهاد کردهاند آنها راستگویانند. (14تا15)
«منت نگذارید که مسلمان شدهاید»
اى رسول ما، بگو: آیا خدا را از ایمان خود با خبر مىسازید، او تمام آنچه را در آسمانها و زمین است مىداند و خداوند از همه چیز آگاه است.
آنها بر تو منت مىگذارند که اسلام آوردهاند، بگو: اسلام را بر من منت مگذارید، بلکه خداوند بر شما منت مىگذارد که شما را به سوى ایمان هدایت کرده اگر در ادعاى ایمان خود راستگو هستید.خداوند غیب آسمانها و زمین را مىداند و نسبت به آنچه انجام مىدهید بیناست. (16تا18)