بنام خداوند بخشنده مهربان
این سورهاى است که ما آن را فرو فرستادیم و عمل به احکام و اعتقاد به آیاتش را واجب ساختیم و در آن، آیات بنیّات نازل کردیم شاید شما متذکر شوید.
زن و مرد زنا کار بى همسر را هر یک صد تازیانه بزنید و هرگز در اجراى حکم خدا رأفت و ترحّم بىجا از خود نشان ندهید اگر به خدا و روز جزا ایمان دارید و باید گروهى از مؤمنان، مجازات آنها را مشاهده کنند تا این مجازات هم عبرتى براى گنهکاران باشد و هم براى دیگران.
مرد زناکار جز با زن زناکار و یا مشرک سزاوار ازدواج نیست و زن زناکار را جز مرد زناکار یا مشرک به ازدواج خود در نمىآورد و این کار بر مؤمنان تحریم شده است. (1تا3)
کسانى که زنان پاکدامن را به زنا متهم مىکنند و سپس چهار شاهد عادل براى ادعاى خود نمىآورند آنها را هشتاد تازیانه بزنید و شهادتشان را هرگز نپذیرید که آنها فاسقند مگر کسانى که بعد از آن توبه کنند و جبران نمایند که خداوند غفور و رحیم است. (4تا5)
کسانى که همسران خود را متهم به عمل منافى عفت مىکنند و گواهانى جز خودشان ندارند هر یک از آنها باید چهار مرتبه به نام خدا شهادت دهد که از راستگویان است و در پنجمین بار بگوید: لعنت خدا بر او باد اگر از دروغگویان باشد.
آن زن نیز مىتواند کیفر زنا را به این طریق از خود دور کند که چهار بار خدا را به شهادت طلبد که آن مرد دروغ مىگوید و در مرتبه پنجم بگوید: غضب خدا بر او باد اگر آن مرد از راستگویان است.
و اگر فضل و رحمت خدا شامل حال شما نبود و اینکه او توبهپذیر و حکیم است بسیارى از شما به مجازات الهى گرفتار مىشدید. (6تا10)
«تهمت به همسر پیامبر»
کسانى که آن تهمت عظیم را مطرح کردند گروهى از خود شما مؤمنان بودند، اما گمان نکنید که این ماجرا براى شما شر است، بلکه خیر شما در آن است که دشمنان و منافقان را رسوا ساخت. آنها هر کدام سهم خود را از این گناهان که مرتکب شدند دارند و کسى که منشأ این تهمت بود و بخش عظیم آن را بر عهده گرفت عذاب بزرگى در انتظار اوست.
چرا هنگامى که این تهمت را شنیدید، مردان و زنان با ایمان نسبت به کسى که به منزله عضوى از اعضاء مسلمانان بود گمان خیر نبردند؟ و چرا نگفتید این یک دروغ بزرگ و آشکار است.
چرا چهار شاهد براى آن نیاوردند؟ اکنون که چنین گواهانى نیاوردند بدانید که آنان در پیشگاه خداوند از دروغگویانند.
و اگر فضل و رحمت الهى در دنیا و آخرت نصیب شما نمىشد به خاطر این گناهى که کردید عذاب سختى به شما مىرسید.
به خاطر بیاورید زمانى را که به استقبال این دروغ بزرگ رفتید و این شایعه را از زبان یکدیگر نقل مىکردید و با دهان خود سخنى مىگفتید که به آن یقین نداشتید و گمان مىکردید این مسأله کوچکى است در حالى که نزد خدا بزرگ است.
چرا هنگامى که آن را شنیدید نگفتید براى ما مجاز نیست که درباره این شایعه تکلم کنیم خداوندا منزهى تو، این بهتان بزرگى است.
خداوند، شما را اندرز مىدهد که هرگز چنین کارى را تکرار نکنید اگر ایمان دارید.
خداوند اینگونه آیات خود را براى شما بیان مىکند و بدانید که او علیم و حکیم است.
کسانى که دوست دارند، زشتیها در میان مردم با ایمان شایع شود عذاب دردناکى هم در دنیا و هم در آخرت برایشان وجود خواهد داشت، خداوند از عواقب شوم اینگونه گناهان آگاه است اما شما نمىدانید.
اگر فضل و رحمت خدا شامل حال شما نبود و اینکه خدا مهربان و رحیم است مجازات سختى دامانتان را فرا مىگرفت (11تا20)
«به دنبال شیطان نروید»
اى کسانى که ایمان آوردهاید از گامهاى شیطان پیروى نکنید که هر کس قدم جاى قدمهاى شیطان بگذارد او را گمراه خواهد ساخت، چرا که او امر به فحشاء و منکر مىکند و اگر فضل و رحمت الهى به سراغ شما نمىآمد احدى از شما هرگز پاک نمىشد ولى خداوند هر که را شایستگى داشته باشد تزکیه مىکند و او شنوا و داناست. (21)
«انفاق به مستمندان را ترک نکنید»
آنها که داراى برترى مالى و وسعت زندگى هستند نباید در مورد نزدیکان و مستمندان و مهاجرانى که در ماجراى تهمت به همسر پیامبر هم صدا بودند به عنوان مجازات آنها دریغ نمایند و به آنها سختگیرى نموده و سوگند یادکنند که از انفاق درباره آنان دریغ نمایند آنها باید عفو کنند و صرف نظر نمایند آیا دوست نمیدارید خداوند نیز شما را ببخشد؟ بدانید که خداوند غفور و رحیم است.(22)
«آنان که به زنان پاکدامن تهمت مىزنند»
کسانى که زنان پاکدامن و بىخبر از هر آلودگى و مؤمن را متهم مىسازند در دنیا و در آخرت از رحمت الهى بدورند و عذاب بزرگى در انتظارشان است.در آن روز که زبانها و دستها و پاهایشان بر ضد آنها به اعمالى که مرتکب مىشدند گواهى مىدهند و خداوند در آن روز جزاى واقعى آنها را بىکم و کاست مىدهد و مىدانند که خداوند حق مبین است. (23تا25)
زنان خبیث و ناپاک از آن مردان خبیث و ناپاک و مردان پاک نیز تعلق به زنان پاک دارند اینان هستند که از نسبتهائى که به آنها داده مىشود مبرا و دور هستند و براى آنها آمرزش الهى و روزى پر ارزش است. (26)
«بدون اجازه به خانه دیگران وارد نشوید»
اى کسانى که ایمان آوردهاید در خانههاى غیر از خانه خود بدون اجازه وارد نشوید و چون داخل شدید بر اهل آن سلام کنید این براى شما بهتر است، شاید متذکر شوید. و اگر کسى را در آن نیافتید باز هم وارد نشوید تا به شما اذن داده شود. (الى 27)
و اگر اهل خانه به شما اذن نداده و گفتند باز گردید، بازگردید که براى شما پاکیزهتر است و خداوند به آنچه انجام مىدهید آگاه است.
گناهى بر شما نیست که وارد خانههاى غیر مسکونى که در آنها متاعى متعلق به شما وجود دارد بدون اجازه وارد شوید و خدا آنچه را که آشکار مىکنید و یا پنهان مىدارید مىداند.(27تا29)
اى پیامبر، به مؤمنان بگو چشمهاى خود را از نگاه به نامحرمان باز دارند و فروج خود را حفظ کنند این براى آنها پاکیزهتر است خداوند از آنچه انجام مىدهید آگاه است و به زنان با ایمان بگو چشمهاى خود را از نگاه هوس آلود برگیرند و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را جز آن مقدار که ظاهر است آشکار ننمایند و اطراف روسرىهاى خود را بر سینه خود افکنند تا گردن و سینه پوشیده شود و زینت خود را جز براى شوهرانشان یا پدرانشان یا پدر شوهرانشان یا پسرانشان یا پسران همسرانشان یا برادرانشان یا پسران برادرانشان، یا پسران خواهرانشان یا زنان هم کیششان (نه زنان یهود و نصارى چون ممکن است زنان مسلمان را در پیش شوهرانشان وصف کنند) و یا بردگانشان که از کنیزان مىباشند و یا افراد سفیه که تمایلى به زن ندارند و یا کودکانى که از امور جنسى مربوط به زنان آگاه نیستند، ظاهر نسازند. آنها نباید هنگام راه رفتن پاهاى خود را به زمین بزنند تا زینتهایشان آشکار شود و صداى خلخال که بر پا دارند به گوش رسد و همگى به سوى خدا باز گردید اى مؤمنان تا رستگار شوید.(30تا31)
«از مخارج ازدواج نهراسید»
مردان و زنان بىهمسر و همچنین غلامان و کنیزان صالح و درستکارتان را همسر دهید، اگر فقیر و تنگدست باشند خداوند آنان را از فضل خود بىنیاز مىسازد چون خداوند واسع و آگاه است. آنها که وسیله ازدواج ندارند باید عفت پیشه کنند تا خداوند آنان را به فضلش بىنیاز سازد و آن بردگانى از شما که تقاضاى مکاتبه و بستن قرار داد مخصوص براى آزادى را دارند اگر رشد و صلاح در آنها احساس مىکنید، و بعد از آزادى توانائى زندگى مستقل را دارند قرار داد ببندید و مقدارى از اموالى را که خدا به شما داده است به او بدهید و کنیزان خود را که مىخواهند پاک بمانند براى تحصیل متاع دنیا مجبور به خود فروشى نکنید و هر کس آنان را بر این کار مجبور نماید و سپس پشیمان شود خداوند بعد از این اکراه غفور و رحیم است ما براى شما آیاتى فرستادیم که حقایق بسیارى را تبین مىکند و اخبارى از کسانیکه پیش از شما بودند را بازگو مىنماید و موعظه و اندرزى است براى پرهیزکاران.(32تا34)
خداوند نور آسمانها و زمین است، مثل نور او همانند چراغدانى است که در آن، چراغى پر فروغ باشد، و آن چراغ در حبابى قرار گیرد، حبابى شفاف و درخشنده همچون یک ستاره فروزان، این چراغ با روغنى افروخته مىشود که از درخت پر برکت زیتونى گرفته شده که نه در جانب مشرق روئیده و نه در جانب مغرب تا در نتیجه سایه آن در جانب مخالف بیفتد و میوهاش بخوبى نرسد و روغنش صاف و زلال نشود بلکه در وسط قرار دارد و میوهاش رسیده و روغنش زلال است آنچنانکه نزدیک است بدون تماس با آتش شعلهور شود. نورى است بر فراز نور و خدا هر کس را بخواهد به نور خود هدایت مىکند و خداوند به هر چیزى آگاه است.
این چراغ پر فروغ در خانههایى قرار دارد که خداوند اذن فرموده دیوارهاى آنرا بالا برند تا از دستبرد شیاطین و هوسبازان در امان باشد همان خانههایى که نام خدا در آن برده مىشود و صبح و شام در آن تسبیح مىگویند.
مردانى که نه تجارت و نه معامله آنها را از یاد خدا و بر پا داشتن نماز و اداى زکات غافل نمىکند آنها از روزى مىترسند که دلها و چشمها در آن زیر و رو مىشود هدف این است که خداوند آنها را به بهترین اعمالى که انجام دادهاند پاداش دهد و از فضلش بر پاداش آنها بیفزاید و خداوند هر کس را بخواهد بىحساب روزى مىدهد.(35تا38)
کسانى که کافر شدند اعمالشان همچون سرابى است در یک کویر، که انسان تشنه آن را از دور آب مىپندارد، اما هنگامى که به سراغ آن مىآید چیزى نمىیابد و خدا را نزد آن مىیابد و حساب او را صاف مىکند و خداوند سریع الحساب است.
یا همچون ظلماتى است در یک دریاى پهناور، که موج آن را پوشانیده و بر فراز آن موج دیگرى است، و بر فراز آن ابرى تاریک، ظلمتهایى است یکى بر فراز دیگر آنچنان که هرگاه دست خود را خارج کند ممکن نیست آن را ببینید و کسى که خدا نورى براى او قرار نداده نورى براى او نخواهد بود.(39تا40)
«همه موجودات خدا را تسبیح مىگویند»
اى پیامبر آیا نمىدانى که تمام آنان که در آسمان و زمین هستند و همچنین پرندگان به هنگامى که برفراز آسمان بال گستردهاند خدا را تسبیح مىکنند؟ هر یک از آنها نماز و تسبیح خود را مىداند و خداوند به آنچه انجام مىدهند عالم است و از براى اوست حکومت آسمانها و مالکیت آسمانها و زمین و بازگشت تمامى موجودات به سوى اوست.
اى رسول ما، آیا نمىبینى که خداوند ابرهایى را به آرامى به حرکت در مىآورد و سپس میان آنها پیوند مىدهد و بعد آن را متراکم مىسازد، در این حال دانههاى باران را مىبینى که از لابلاى آن خارج مىشود و از ابرهایى که شبیه به کوههاى عظیم در آسمان هستند دانههاى تگرگ نازل مىکند و هر کس را بخواهد به وسیله آن زیانى مىرساند و از هر کس بخواهد این زیان را بر طرف مىکند، نزدیک است درخشندگى برق آن ابرها چشمها را ببرد)
خداوند شب و روز را دگرگون مىسازد و در این عبرتى است براى صاحبان بصیرت و خداوند هر جنبندهاى را از آب آفریده، گروهى از آنها بر شکم خود راه مىروند و گروهى بر دو پاى خود و گروهى بر چهار پا راه مىروند، خداوند هر چه را اراده کند مىآفریند چرا که او بر همه چیز تواناست.(41تا45)
«آنها که به داورى خدا ایمان ندارند ستمگرند»
ما آیات روشنگرى را نازل کردهایم و خدا هر که را که شایسته هدایت بداند به صراط مستقیم هدایت خواهد کرد، گروهى از این مردم مىگویند ما به خدا و پیامبر ایمان داریم و از خدا و رسولش اطاعت مىکنیم، اما بعد از این ادعا گروهى از آنان رویگردان مىشوند آنها در حقیقت مؤمن نیستند.
و هنگامى که از آنها دعوت شود که به سوى خدا و پیامبرش بیایند تا در میان آنان داورى کند گروهى از آنان رویگردان مىشوند ولى اگر داورى به نفع آنها بوده باشد و حق به آنها داده شود با نهایت تسلیم به سوى او مىآیند.
آیا در دلهاى آنها بیمارى است و یا شک و تردید دارند؟ یا مىترسند خدا و رسولش بر آنها ستم کند؟ اما خود اینها ستمگرند.
اما مؤمنان هنگامى که به سوى خدا و رسولش دعوت شوند تا میان آنان داورى کند سخنشان تنها این است که مىگویند شنیدیم و اطاعت کردیم و کسانى که خدا و پیامبرش را اطاعت کنند و از پروردگار بترسند و از مخالفت فرمانش بپرهیزند آنها رستگارانند.
اى پیامبر گروهى از منافقان با نهایت تأکید سوگند یاد کردند که اگر به آنان فرمان دهى از خانه خود بیرون مىروند و اموال خود را در اختیار تو قرار مىدهند و از هر نظر تسلیم تو هستند. بگو: سوگند یاد نکنید، شما طاعت خالصانه نشان دهید که خداوند به آنچه عمل مىکنید آگاه است. (الى 53)
به آنان بگو: خدا و پیامبرش را اطاعت کنید و اگر سرپیچى کنید پیامبر مسئول اعمال خویش است و شما مسئول اعمال خود اما اگر از او اطاعت کنید هدایت خواهید شد و بر پیامبر چیزى جز ابلاغ آشکار نیست.(46تا54)
خداوند به کسانى از شما که ایمان آورده و عمل صالح انجام دادهاند وعده مىدهد که آنها را قطعا خلیفه روى زمین خواهد کرد و همانگونه که پیشینیان را خلافت روى زمین بخشید. و دین و آئینى را که براى آنها پسندیده پا بر جا و ریشه دار خواهد ساخت و خوف و ترس آنها را به آرامش و امنیت مبدل مىکند، آنچنانکه تنها مرا مىپرستند و چیزى را براى من شریک نخواهند ساخت و کسانى که بعد از آن کافر شوند فاسقند. (55)
«فرار از مجازات خدا ممکن نیست»
اى کسانیکه ایمان آوردهاید نماز را بر پا دارید و زکات را بدهید و رسول خدا را اطاعت کنید تا مشمول رحمت او شوید اى پیامبر گمان مبر که کافران مىتوانند از چنگال مجازات الهى در زمین فرار کنند، جایگاه آنها آتش است و چه بد جایگاهى است.
«رعایت اوقات خصوصى پدر و مادر»
اى کسانیکه ایمان آوردهاید باید بردگان شما و همچنین کودکانتان که به حد بلوغ نرسیدهاند در سه وقت از شما اجازه بگیرند: قبل از نماز فجر و در نیمروز هنگامى که لباسهاى معمولى خود را بیرون مىآورید، و بعد از نماز عشاء این سه وقت خصوصى براى شماست اما بعد از این سه وقت گناهى بر شما و بر آنها نیست که بدون اذن وارد شوند و با یکدیگر برخورد و تماس داشته باشید اینگونه خداوند آیات را براى شما تبیین مىکند و خداوند عالم و حکیم است.
هنگامى که اطفال شما به سن بلوغ رسند باید در همه اوقات اجازه بگیرند همانگونه که اشخاصى که پیش از آنها بودند اجازه مىگرفتند، اینچنین خداوند آیاتش را براى شما بیان مىکند و خدا عالم و حکیم است.
و زنان از کار افتاده و پیرى که امید به ازدواج ندارند گناهى بر آنها نیست که لباسهاى روئین خود را بر زمین بگذارند به شرط اینکه در برابر مردم خودآرائى نکنند و اگر خود را بپوشانند براى آنها بهتر است و خداوند شنوا و داناست. (56تا60)
«خانههاى مجاز براى غذا خوردن»
بر نابینا و افراد شل و لنگ و بیمار که گمان مىکنند طبق سنت گذشتهاى که بین شما بود نباید با شما هم غذا شده و باعث ناراحتى شما شوند گناهى نیست که با شما هم غذا شوند و بر شما نیز گناهى نیست که از خانههاى خودتان مانند خانههاى فرزندان یا همسرانتان که خانه خود شما محسوب مىگردد بدون اجازه خاصى غذا بخورید، و همچنین خانههاى پدرانتان، یا خانههاى مادرانتان و یا خانههاى خواهرانتان و یا خانههاى عموهایتان و یا خانههاى دائیهایتان و یا خانههاى خالههایتان و یا خانهاى که کلیدش در اختیار شماست و یا خانههاى دوستانتان بر شما گناهى نیست که به طور دسته جمعى یا جداگانه غذا بخورید.
و هنگامى که داخل خانهاى شدید بر خویشتن سلام کنید، سلام و تحیتى از سوى خداوند، سلام و تحیتى پر برکت و پاکیزه، اینگونه خداوند، آیات را براى شما بیان مىکند شاید اندیشه کنید. (61)
مؤمنان واقعى کسانى هستند که به خدا و رسولش ایمان آورده و هنگامى که در کار مهمى همراه با او باشند بدون اجازه او به جایى نمىروند، کسانى که از تو اجازه مىگیرند همانهایى هستند که براستى به خدا و پیامبرش ایمان آوردهاند، در این صورت هرگاه براى بعضى از کارهاى مهم خود از تو اجازه بخواهند هر کس از آنها را که بخواهى و صلاح بدانى اجازه ده و براى آنها استغفار کن که خداوند غفور و رحیم است.
دعوت پیامبر را که شما را براى مسأله مهمى مىخواند مانند دعوت بعضى از شما نسبت به بعضى دیگر تلقى نکنید خداوند کسانى از شما را که پشت سر دیگران پنهان مىشوند و یکى پس از دیگرى فرار مىکنند مىشناسد، آنها که مخالفت فرمان او مىکنند باید از این بترسند که فتنهاى دامنشان را بگیرد یا عذاب دردناک به آنها برسد.
آگاه باشید که آنچه در آسمانها و زمین است براى خداست و او روش و عقیده و نیت شما را مىداند.
اى پیامبر، روزى که آنها به سوى خدا باز مىگردند آنان را از اعمالى که انجام دادهاند آگاه مىسازد چرا که او بر هر چیزى آگاه است. (62تا64)
