در نکوهش مردم عراق
از سخنان آن حضرت علیه السّلام است در نکوهش مردم عراق (در جنگ صفّین چون لشگر شام شکست خورده بدستور عمرو ابن عاص قرآنها بر سر نیزه ها زده اظهار عجز و ناتوانى نمودند، و بر اثر این مکر و حیله لشگر عراق در جنگیدن با ایشان سستى نموده و از فتح و فیروزى حتمى که بدستشان مى آمد گذشته بجنگ خاتمه دادند، حضرت فرمود): بعد از سپاس و ستایش خداوند متعال و درود بر پیغمبر اکرم، اى مردم عراق شما چون زن آبستنى هستید که پس از تحمّل مدّت حمل بچه را سقط کرده مرده بیندازد و شوهرش بمیرد و بیوگى او طول بکشد، و (پس از مرگ چون فرزند و شوهرى نداشته) بیگانه ترین اشخاص میراثش را ببرد (در این جنگ رنج بسیار کشیدید و چون فتح و فیروزى بشما نزدیک شد فریب خورده آنرا از دست دادید و به حکومت حکمین راضى گشتید و از رأى امامتان پیروى ننموده خود را بى پیشوا فرض کردید تا اینکه دشمن بیگانه شهرهایتان را بتصرّف در آورده بر شما مسلّط گردید).
آگاه باشید سوگند بخدا من با اختیار بسوى شما نیامدم (حرکت من از مدینه و آمدنم بسوى شما و ماندن در کوفه به دلخواه نبود) و لیکن (در جنگ جمل چون لشگر حجاز براى کمک با من وافى نبود و لشگر شما را مىخواستم، لذا) بناچار آمدم (و چون پس از جنگ با اهل بصره جنگ با مردم شام پیش آمد از این جهت مجبور شدم در شهر شما اقامت نمایم) و بمن خبر رسیده که شما (از روى نفاق و دوروئى) مى گوئید: علىّ دروغ مى گوید، خدا شما را بکشد (رحمتش را از شما دور گرداند) بر که دروغ مى گویم آیا بر خدا دروغ مىبندم من که اوّل کسى هستم که باو ایمان آورده ام یا بر پیغمبر او دروغ مى بندم من که اوّل کسى هستم که او را تصدیق نموده ام
سوگند بخدا چنین نیست (که شما مى گوئید) و لیکن سخنانم صحیح و گفتارم فصیح است، شما که در آن هنگام (که آنرا از پیغمبر فرا مى گرفتم) حاضر نبودید، و (اگر هم حاضر بودید) لیاقت شنیدن آنرا نداشتید (چون اخبار بغیب را نمى فهمیدید بر شما پوشیده ماند) واى بر مادر او (که مرا تکذیب می کند یعنى مادر به مرگ او نشیند، زیرا) بى بها پیمانه می کنم (همه چیز را یاد مى دهم بدون توقّع و مزد) اگر او را ظرفى باشد (استعداد داشته باشد) و هر آینه خواهید دانست راستى گفتار را بعد از این (در قیامت که بکیفر گفتار خود مبتلى خواهند شد، یا پس از وفات آن حضرت وقتى که بنى امیّه بر آنها مسلّط گشته آنچه که آن بزرگوار از آینده خبر داده بود بر آنان هویدا گردید
