باب اول: در بیان بعضى مقدمات نافعه، از بیان حالات نفس و منفعت فضایل اخلاق و مضرت رذایل آن

فصل ششم: لذت و الم جسم و روح

چون که دانستى که: آدمى را روحى و بدنى است که هر کسى مُرکب است از این دو، باید بدانى که هر یک از این دو جزء را المى و لذتى و محنتى و راحتى و مرضى و صحتى است.
و آلام و محنتهاى بدن عبارت است از: امراض و بیماریها که عارض بدن مى گردد،و جسم را لاغر و نحیف مى کند، و آن را از درک لذات جسمانیه باز مى دارد، و با مسامحه در معالجه به هلاکت منجر مى شود.و «علم طب » موضوعى است از براى بیان این امراض و معالجات آنها.
و آلام و بیماریهاى روح عبارت است از: اخلاق ذمیمه و صفات رذیله، که موجب هلاکت و بدبختى روح است، و باز مى دارد آنرا از درک لذات روحانیه، و رسیدن به سعادت ابدیه.و آنرا محروم مى گرداند از مرافقت محرمان خلوتخانه انس، و مجاورت عالم قدس.
و صحت و راحت روح، عبارت است از: اتصاف به اوصاف قُدسیه و ملکات ملکیه،که موجب قرب حضرت بارى، و باعث نجات و رستگارى است.و تفصیل این امراض و معالجات آنها در «علم اخلاق » است که در این کتاب بیان مى شود.